Sierra Leone Toen en Nu

 SIERRA LEONE TOEN EN NU

Degene die de film ‘Blood Diamond’ met Leonardo di Caprio in de hoofdrol heeft gezien, heeft  een gruwelijk beeld gezien van Sierra Leone ten tijde van de burgeroorlog tussen de overheid en de rebellen, waarbij beide partijen zich helemaal geen zorgen maken over onschuldige burgerslachtoffers. Er is nauwelijks verschil tussen soldaten en rebellen. De titel Blood Diamond slaat op bloeddiamanten;  diamanten die worden gewonnen in oorlogsgebieden, waarbij veel slachtoffers vallen (dus veel bloed vergoten wordt) en worden verkocht ter ondersteuning van deze conflicten. 

 En dat in een land dat eens het symbool van vrijheid was. De hoofdstad heet niet voor niets Freetown. Daar werden door Engeland bevrijde slaven na de afschaffing van de slavernij naar toegebracht. Er ontstond zo een zeer gemengde bevolkingsgroep, de Creolen. Daarnaast woonden er natuurlijk al lang andere stammen.  

Zolang de Engelsen het gebied bestuurden, was het rustig, ook na de vondst van veel bodemschatten zoals goud en diamanten. Maar toen Sierra Leone zelfstandig werd, ging het mis. De baas zijn over het leger betekende de baas zijn over de bodemschatten. 

 Vanaf 1991 voerde het Revolutionair Verenigd Front (RUF) strijd tegen de toenmalige regeringstroepen. Het RUF werd gesteund door de latere Liberiaanse president Charles Taylor. Taylor werd op zijn beurt weer gesteund door Guinee en Nigeria. Rond 1995 bereikte de

burgeroorlog een hoogtepunt: de helft van het land was gevechtsgebied, een kwart van de bevolking was op de vlucht. 

In 1997 vestigde Johnny Paul Koroma een militair regime en werkte samen met Sankoh Foday van het RUF. Gezamenlijk voerden ze een schrikbewind over Sierra Leone. In 1998 werden de RUF en AFRC verjaagd door internationale troepen, Er werd een regering geïnstalleerd en er werden pogingen ondernomen tot vredesonderhandelingen. In januari 1999 viel het People's Army van de AFRC-RUF de hoofdstad Freetown binnen en voerden de actie 'No Living Thing' uit. Deze terreurcampagne breidde zich snel uit over het hele land en was het dieptepunt van de burgeroorlog. Duizenden kinderen werden ontvoerd en met behulp van drugs omgevormd tot kindsoldaten en moordmachines. Meisjes werden seksslavinnen. De kindsoldaten moorden vaak hun hele familie uit en verminkten mensen, jong en oud, op grote schaal. Tijdens deze terreurcampagne vielen meer doden dan in de acht jaar burgeroorlog die eraan vooraf ging. In hetzelfde jaar werd een vredesverdrag gesloten en werden VN-troepen in het land gestationeerd. Medio 2000 escaleerde de situatie weer en Britse troepen kwamen het land in om de orde te herstellen. Twee jaar later - in januari 2002 - legde de RUF definitief de wapens neer.  

Vanaf 17 september 2007 werd Ernest Bai Koroma gekozen tot president en hij werkt aan nationale stabiliteit en economische vooruitgang.

Vanaf 2002 werkt Sierra Leone aan de wederopbouw van het land. Er is in het land een Sierra Leone-tribunaal vanwege de oorlogsmisdaden begaan tijdens de burgeroorlog. Onder de aangeklaagden bevindt zich de voormalige Liberiaansepresident Charles

Taylor  die ook in hoger beroep veroordeeld is tot 50 jaar. Helaas zal Sankoh Foday niet terecht staan, hij overleed voor hij voor de rechtbank kon komen. Hij zal de geschiedenis ingaan als één van de beruchtste rebellenleiders in Afrika. 

Ook is er een "waarheids- en verzoeningscommissie" ingesteld die als belangrijkste taak heeft om de oorlogsmisdaden te documenteren.

 Elk kind heeft recht op een fatsoenlijk leven  en in Sierra Leone is dat heel moeilijk. Het is één van de armste landen in de wereld. Volgens de Index van de menselijke ontwikkeling of de Human Development Index (HDI) van de Verenigde Naties stond het op de 158e plaats in 2010. Deze index meet voornamelijk armoede, analfabetisme, onderwijs en levensverwachting in een bepaald land. De armoede is vooral op het platteland te vinden, zo'n 78% van de bevolking leeft daar onder de armoedegrens terwijl voor de steden dit 27% is.

 Vergelijking van enkele cijfers met Nederland

•  Levensverwachting mannen: 41,2 jaar; hier 79,2 jaar

 •  Levensverwachting vrouwen: 41,2 jaar; hier 82,9 jaar

 •  Sterftecijfer: 22,3/1000; hier 8,2/1000

 •  Zuigelingensterfte: 154,4/1000; hier 3,5/1000

En door de vreselijke burgeroorlog zijn er zeer veel wees- en verminkte kinderen die om hulp vragen.


Wat doen we: het innen van sponsorgelden, het overmaken van deze gelden aan de SLDARA; het houden van contact met SLDARA over het gevoerde en te voeren beleid; het publiceren van nieuwsbrieven voor de sponsors en acties houden op scholen en kerken. We hebben een groep van donoren die periodiek geld overmaken (zie het financieel gedeelte) en we organiseren acties. Zo heeft een basisschool geld opgehaald om het meubilair van het schooltje in Mamankara aan te schaffen en loopt er nu een actie in een kerk in Arnhem. 

Wat willen we: op korte termijn het aantal sponsoren uitbreiden door betere voorlichting te geven. Daartoe is het opzetten van een website een goed middel. Als dat lukt, wil de stichting het aantal kinderen dat opgevangen wordt, uitbreiden. Daarnaast willen we de basisschool die samen met SLDARA is gebouwd uitbreiden, beter betaalde docenten aan stellen en het interieur op knappen. Daarnaast moet er een studiefonds komen om sponsorkinderen die door kunnen leren in de gelegenheid te stellen naar een (trainings)college te gaan. De studenten moeten dan wel beloven na hun studie een deel van hun inkomen te doneren aan de stichting. 

Wie zijn wij: wij zijn mensen die zich het lot van kinderen in Sierra Leone aantrekken en hard ons best doen daar verbetering in aan te brengen. We bestaan uit een voorzitter, een penningmeester en een secretaris. De bestuursleden zijn vrijwilligers en krijgen geen vergoeding voor hun werk voor de stichting. 


Hier komt een slachtoffer van het schrikbewind van Foday Sankoh aan het woord    
                                                                                                                                               
Tot haar 12de leidde Mariatu Kamara een zorgeloos leven. Toen kwam ze de rebellen te­gen: kindsoldaten.  `Ze staarden met rode ogen en ze lachten hysterisch'

 Ze heeft het geac­cepteerd dat haar beide handen zijn afgehakt en nooit meer aan zullen groeien. 'Het maakt niet uit hoe hard ik blijf huilen of hoe boos ik word', vertelt Mariatu Kamara (23 jaar). 'Ze zijn weg, en komen niet meer terug. Maar ik kan het ze nog niet vergeven. Nog niet.

Ze heeft in het boek De smaak van Mango, haar levens­verhaal verteld.

'Het leven was heerlijk en zorgeloos', zegt ze. 'Ik stond op, werkte op het land en ging vissen, of zwemmen in de ri­vier.' Ze

kon zich niet veel voorstel­len bij de rebellen. Af en toe ver­stopten de dorpelingen zich voor hen in de jungle, maar Mariatu zag hen nooit en begon zich zelfs af te vragen of ze wel bestonden.

Tot zij tegenover hen stond, en alles voorgoed veranderde. De 12-­jarige die zich haar leven lang vei­lig had gevoeld, zag hoe

een man in zijn buik werd geschoten, van zwangere vrouwen haar baby’s werden vermoord, een echtgenoot werd gestenigd en er van zijn ge­zicht niets over bleef dan een bloe­derige massa. En ze was doods­bang voor wat ze met haar zouden doen.

'Het enige waar ik ooit echt om had gebeden, was een mooie nieu­we jurk, maar nu bad ik om zo snel mogelijk te mogen

sterven', schrijft ze in haar boek. 'Toen ik mijn ogen opende, stond er een groepje kindsoldaten naar me te staren. Als ze niet van die rode ogen hadden gehad, en geen geweren en messen, dan zou het net zijn geweest alsof ik mijn ogen opendeed nadat ik tot honderd had geteld bij verstoppertje spelen en de dorpskinderen lachend voor me zag staan.'

Maar deze lach was het hysteri­sche gieren van jongens die ver­doofd waren door drugs. Mariatu werd meegenomen naar een vlak rotsblok, en twee jongens hielden haar overeind, omdat ze begon te wankelen. 'De jongen had twee po­gingen nodig mijn hand af te hak­ken, omdat de eerste klap niet door de botten heen ging', schrijft Mariatu. Daarna vloog haar hand van de rots op de grond, en spartel­de nog even als een forel die op het droge was gegooid. 'Voor mijn lin­kerhand waren drie pogingen no­dig. Desondanks bleef er nog wat vlees hangen dat weifelend heen en weer bungelde.'

Op de een of andere manier be­reikt Mariatu later de hoofdstad Freetown, waar ze in het zieken­huis wordt behandeld aan haar wonden. 'Ik kroop in mezelf’, vertelt ze. 'je gaat door met overleven, zonder jezelf af te vragen waarom. De wereld om me heen bestond nauwelijks meer, ik wilde met rust worden gelaten’.

Ze woont nu in Canada, studeert om hulpverlener te worden, en zou het liefst met rust worden gelaten, maar voelt het als haar plicht om een boek te schrijven, en als ambassadeur voor Unicef op te treden. 'Er is nog zoveel nodig in Sierra Leone en op andere plaatsen. Veiligheid, voedsel, ziekenhuizen, onderwijs en banen. Slachtoffers hebben de wereld nodig en ik probeer een stem te zijn die hun boodschap naar de wereld brengt.'


'We willen de verkrotting uit onze wijk, niet de mensen uit de krotten'

Verkiezingen Sierra Leone, 8 maart 2018

In Sierra Leone volgt de ene rampspoed de andere op. De aardverschuiving in augustus vorig jaar laat nog altijd diepe sporen na in hoofdstad Freetown. Woensdag zijn in het land presidentverkiezingen.

Voor dorpschef Abubakarr Kamara was de modderramp van Freetown een apocalyptische ervaring. 'Na een enorme knal begon de aarde te trillen. De grond opende zich en het water spoot eruit. Toen kwam de modderstroom van de berg die alle huizen opslokte. Alleen God weet waarom dit heeft kunnen gebeuren.'

Ingenieur Gabriel Sannoh heeft wel een aardse verklaring waarom op 14 augustus een aardverschuiving hier op een helling meer dan 1.100 stadsbewoners heeft verzwolgen. Door overvloedige regenval is een laag aarde losgekomen die al eeuwenlang op vulkanische gesteente lag. De natuurlijke afwatering op de berg is verstoord, omdat het gebied aan de voet is volgebouwd met huizen. Kortom, zegt Sannoh: 'Hier hadden gewoon geen huizen moeten staan.'

De aardverschuiving heeft hét probleem van de hoofdstad van Sierra Leone blootgelegd: overbevolking in combinatie met rampzalig bestuur. De stad die ooit door teruggekeerde slaven uit Amerika op een smalle strook tussen de kust en de heuvels is gebouwd, was berekend op 100 duizend inwoners. Tegenwoordig wonen er bijna 2 miljoen. Velen in erbarmelijke omstandigheden in sloppenwijken aan de voet van heuvels of op aangeslibd vuilnis aan de rand van de oceaan.

De modderstroom is een van de rampen die de presidentsverkiezingen van Sierra Leone vandaag tekenen. Nadat het land leek op te krabbelen van de burgeroorlog (1991-2002), maakte eerst de ineenstorting van de grondstoffenprijzen in 2013 een einde aan de economische groei. De ebola-epidemie legde het land een jaar later helemaal plat en toen dat drama voorbij was, kwam in 2017 de aardverschuiving.

'De bevolking heeft er genoeg van', zegt Julius Spencer van oppositiepartij National Grand Coalition (NDG), die negen maanden geleden werd opgericht door 'doctor' Kandeh Kolleh Yumkella. De veelbelovende nieuwkomer keerde uit de Verenigde Staten terug om zijn land van de ondergang te redden en gooit hoge ogen om de verkiezingen te winnen.

'Dit land is sinds de onafhankelijkheid wisselend door twee partijen bestuurd - All People's Congress (APC) en Sierra Leone People's Party (SLPP) - maar er is geen enkele vooruitgang geboekt', zegt Spencer. 'Sierra Leone had de eerste universiteit van Afrika ten zuiden van de Sahara, nu stelt het onderwijs niets meer voor. De helft van de bevolking gaat met honger naar bed en staat met honger op. De corruptie is epidemisch; mensen zijn er zo aan gewend dat ze het verschil tussen goed en kwaad niet meer kennen.'

De modderstroom is een van de rampen die de presidentsverkiezingen van Sierra Leone vandaag tekenen

Nieuw land


'De overheid is ons vergeten', zegt dorpschef Kamara van de weggevaagde wijk. Zijn 17-jarige zoon is hij verloren en hij huurt nu ergens een tijdelijk onderkomen. 'We zouden een nieuw stuk land krijgen om onze huizen en gemeenschap te herbouwen maar we hebben nog steeds niets.' Achter hem rennen vrouwen en kinderen plotseling met jerrycans naar een waterleiding die slechts incidenteel opengaat. 'Water hebben we ook al niet meer.'

De 12-jarig Abdullah kijkt sip toe. Sinds de aardverschuiving gaat hij niet meer naar school. Hij mist het. Zijn moeder is dood, zijn vader heeft geen werk meer en dus kan hij geen schoolgeld betalen. Voor dorpschef Kamara staat het vast: de regeringspartij APC van president Ernest Bai Koroma is zijn stem kwijt.

Bewoonster Hawa Kagbo wil niets liever dan Freetown verlaten, terug naar haar familie op het platteland. Maar geld voor de reis heeft ze niet. Ze verloor haar echtgenoot en twee van haar vijf kinderen tijdens de aardverschuiving. Nu woont ze met dertig anderen in een flatgebouw in aanbouw dat een projectontwikkelaar tijdelijk beschikbaar heeft gesteld voor de slachtoffers.

De raamkozijnen zijn afgedekt met bouwplastic en doeken, matrasjes in de donkere betonnen kamers vormen het enige meubilair. 'Ik kon me niet registreren als slachtoffer, omdat ik geen smeergeld kon betalen. Voedselpakketten krijg ik daarom niet.' Tranen springen in haar ogen. 'Ik heb helemaal niemand meer om voor me te zorgen.'

2 miljoen inwoners telt de hoofdstad Freetown. De stad die door teruggekeerde slaven uit Amerika is gebouwd, was ooit berekend op 100 duizend inwoners

Prachtig land

De nieuwe partij van Yumkella belooft een einde aan de corruptie. 'Goed voorbeeld doet volgen', denkt NDG-woordvoerder Spencer, die tijdens de burgeroorlog al eens minister was. 'We hebben een prachtig land, rijk aan grondstoffen als ijzererts en diamanten en met een klimaat waar alles kan groeien. Er is zoveel potentie. Ik wil dat mijn kleinkinderen in Europa en de VS straks terugkeren en er trots op zijn om Sierra Leoners te zijn.'

Of zijn boodschap in Freetown ook doordringt in de kustsloppenwijk Kroobay is de vraag. Regeringspartij APC wordt er nog steeds op handen gedragen. Argumenten verliezen het hier van praktijk: in Sierra Leone gaat stemmen vooral langs etnische lijnen. Jeugdleider Charles Carew heeft het dezer dagen druk om de jeugd te 'sensibiliseren', vertelt hij. Stem APC, is zijn advies, de partij die verantwoordelijk is voor de opbouw na de burgeroorlog. 'We hebben mooie wegen en krijgen zelfs een nieuw vliegveld.'

Zijn trouw aan APC is zo groot, dat hij voor lief neemt dat de regering nooit iets heeft gedaan aan de enorme vuilnisbelt waartussen de inwoners van Kroobay leven. De krotten zijn gebouwd op ingeklonken vuilnis, dat van hogerop door de met troep dichtgeslibde riviertjes naar beneden stroomt en door de zee op het land wordt teruggespoeld. 'De zee is trots, die wil die troep niet', beweert een visser tussen de bergen rotzooi.

Van verplaatsing van de wijk naar buiten Freetown, zoals de gemeente wil, willen de inwoners niets weten. 'Waar moeten we dan van leven?', zegt jeugdleider Carew. 'We willen de verkrotting uit onze wijk, niet de mensen uit de krotten.

Door: Iñaki Oñorbe Genovesi 5 december 2017, 11:41
Sierra Leone verkoopt grote 'Vredesdiamant', opbrengst van 5,5 miljoen euro voor bevolking

Hij is al een 'Vredesdiamant' genoemd: de eivormige edelsteen die Sierra Leone op een veiling in New York voor 6,5 miljoen dollar (ongeveer 5,5 miljoen euro) heeft verkocht om ontwikkelingsprojecten mee te financieren. Een van 's werelds grootste ruwe diamanten als bron van enorme rijkdom voor het West-Afrikaanse land, waar diamanten vrijwel altijd goed bleken voor armoede en gewapende conflicten.

Dat de koper van de grote diamant, de Britse juwelier Laurence Graff, op de veiling aanzienlijk minder betaalde dan waar Sierra Leone op hoopte, mag de vreugde  niet drukken. Natuurlijk was het een tegenvaller dat de tweede poging van Sierra Leone om de grote edelsteen te verkopen lager uitviel dan de 7,8 miljoen dollar die in mei op een veiling in de hoofdstad Freetown nog werd afgeslagen. Maar: de prijs die nu voor de diamant is betaald, is op dit moment het hoogst haalbare, zei voorzitter Martin Rapaport van de Rapaport Group, een keten van diamant-bedrijven die de veiling in New York regelde.

Bovendien komt de gehele opbrengst van de diamant ten goede aan de regering en de bevolking van Sierra Leone. Geld voor het onderhoud van wegen, nieuwe scholen en schoon drinkwater. En zoiets is nog nooit gebeurd, aldus Rapaport na de veiling. Een blik op de historie van Sierra Leone, de naam die de Portugezen het West-Afrikaanse land ooit gaven vanwege de vorm van de heuvels op het schiereiland waarop de hoofdstad Freetown ligt, geeft hem tamelijk gelijk.

Sinds ruim tachtig jaar geleden de eerste diamanten van Sierra Leone werden gevonden, kwamen de opbrengsten vrijwel nooit ten goede aan de straatarme bevolking. Diamanten waren vooral aanleiding voor een lange geschiedenis van burgeroorlog waarin rebellengroepen burgers dwongen in de mijnen te zoeken naar de stukjes koolstof. De opbrengst, zogenoemde bloeddiamanten, werd vervolgens gebruikt voor de aanschaf van wapens en voor zelfverrijking van de militieleiders.

Hollywood-ster Leonardo di Caprio maakte er ooit nog de blockbuster Blood Diamond over, die het midden hield tussen een actiethriller en politiek pamflet. En supermodel Naomi Campbell getuigde over bloeddiamanten voor het Sierra Leone-tribunaal in Leidschendam tijdens het proces tegen Charles Taylor, de voormalige dictator van Liberia die in ruil voor diamanten jarenlang wapens en training gaf aan rebellengroepen in Sierra Leone.

De gewapende strijd in Sierra Leone is sinds 2002 voorbij. Maar nog altijd werken veel mensen bij in illegale mijnen in de oostelijke Kono-regio. Ook heeft de regering van president Ernest Bai Koroma de handen vol aan smokkelaars van diamanten. Maar in maart schonk de christelijke geestelijke Emmanuel Momoh zijn met zijn blote handen gegraven vondst in de mijnen in de Kono-regio openlijk aan de president van Sierra Leone.


Niet zomaar een vondst, maar de grootste diamant die er in het gebied was gevonden sinds 1972. Een eivormige edelsteen met een gewicht van 709 karaat, zo'n 140 gram. Momoh vond dat de miljoenenopbrengst van deze in zijn ogen 'Vredesdiamant' ten goede moest komen aan zijn dorp en de gemeenschap. Het leverde de geestelijke een stroom aan positieve reacties op.

De mooiste? Misschien wel die van Martin Rapaport, die de veiling van de grote diamant in New York heeft geregeld. 'Er is een reden waarom God dit soort diamanten gaf aan de armste mensen ter wereld en de rijkste mensen hen willen. Dit is Tikun Olam (Hebreeuws voor het corrigeren van de wereld), dit maakt de wereld een betere plek.'

  Mislukt project FMO treft boeren in Sierra Leone.

door Carlijne Vos

Freetown

Duizenden boeren in Siera Leone zijn de dupe geworden van een mislukt biobrandstofproject dat  mede door de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO was gefinancierd.

FMO stak geld in het project van het Zwitserse energiebedriif Addax. dat in 2015 moest worden stilgelegd wegens tegenvallende resultaten. Drieduizend boeren hadden daardoor voor niets afstand gedaan van vruchtbare grond en verloren hun werk.

De boeren, in een afgelegen deel van het noordoosten van Sierra Leone (het district waarin Makeni ligt), zijn het slachtoffer van een klassiek geval van landroof, zeggen mensenrechtenorganisaties. Zij werden niet of nauwelijks geconsulteerd bij de overname van 57.000 hectare grond. Afspraken over onder meer financiële compensatie, bouw van scholen en klinieken en drinkwatervoorziening zijn niet of onvoldoende nagekomen. In het gebied wonen zo'n 14 duizend mensen.

Organisaties als ActionAid en Swedwatch wijzen al jaren op de risico's van deAddax-investering. De belangrijkste kritiek op dit moment luidt dat de investeerders FMO en het Zweedse Swedfund, die respectivelijk 17 en 8 procent van de aandelen van Addax in handen hadden, geen strategie hadden voor als het project zou mislukken. Maar er gingvan alles mis: er brak ebola uit, de olieprijs kelderde en de vraag naar bio-ethanol stortte in.

'FMO betreurt dat het project niet heeft gebracht wat bij de start werd verwacht', zegt woordvoerder Paul Hartogsveld. Tien jaar geleden had 'het eerste grootschalige bio-energieproject in Afrika' nog 'alles in zich om positief bij te dragen aan werkgelegenheid en duurzame energieopwekking in een van de armste landen ter wereld'. FMO zegt lessen te hebben geleerd. 'We zullen nog zorgvuldiger kijken naar zulke grootschalige projecten, die zo'n impact op de bevolking kunnen hebben.' 

In 2015 hebben FMO en Swedfund op verzoek van Àddax hun belang afgestoten, zodat de boedel eind 2016 kon worden doorverkocht. De nieuwe eigenaar, Sunbird Bioenergy, probeert het project opnieuw op te starten en heeft een deel van de boeren weer aan werk geholpen. Maar de lonen liggen fors lager en de onderhandelingen over compensatie en sociale hulpprogramma's liggen praktisch stil.

Sunbird stelt datAddax grote fouten heeft gemaakt door eenzijdig te focussen op biobrandstof en zoveel land in eigendom te nemen. 'Dit bedrijf is door de vorige eigenaar opgezet als een ouderwetse plantage', zegt interim-directeurAndy Gee van Sunbird. Addax is primair een energiebedrijf. Het is duidelijk dat ze helemaal geen kaas gegeten hadden van landbouw.'

Volgens ir Hartogveld heeft FMO er alles aan gedaan om de sociale programma's goed af te sluiten en de opgedane kennis over de milieugevolgen over te dragen aan de nieuwe eigenaar.

Het is niet voor het eerst dat FMO, dat voor 51 procent in eigendom is van de Nederlandse overheid en ruim 1 miljard aan ontwikkelingsgeld beheert, zijn hoofd stoot.Eerder kwam de bank in opspraak vanwege miljoeneninvesteringen in een stuwdam in Panama waarvoor indianen van hun land werden verdreven en een krachtcentrale in Honduras waarbij een milieuactiviste werd vermoord. (De Volkskrant 24 maart 2018)

Elk kind telt!